समाजव्यवस्थेचा भाग असलेल्या प्रत्येक घटकांचं चित्रण वेगवेगळ्या काळातील सिनेमा कायमच करत आला आहे. हे चित्रण करताना त्याला वास्तवाची धार किती आणि त्यातील रंजनाचा भाग किती याचं गणित काळानुसार, दिग्दर्शकानुसार बदलत जातं. लोप पावत चाललेल्या लोककला, त्या जिवंत होण्यासाठी सुरू असलेली धडपड, त्यामध्ये येणाऱ्या अडचणी आणि या लोककला साकारताना कलाकाराच्या वाट्याला येणारं प्राक्तन आदींबाबत माध्यमांतून अनेकदा आपण वाचत असतो. सरकार दरबारी या व्यथा मांडणारे आणि व्यवस्थेला जागं करणारेही अनेक असतातच. कोकणात दशावतार सादर करणाऱ्या मंडळींचं आयुष्य हे असंच. मनोरंजनाची आधुनिक साधनं आल्यानंतरही ही कला आत्मीयतेनं आणि प्रसंगी पोटाला चिमटा काढून जपणाऱ्या कलाकाराची प्रातिनिधिक गोष्ट अभिजित वारंग दिग्दर्शित ‘’ दाखवतो. कला जिवंत ठेवण्यासाठी एका कलाकाराने केलेली तळमळ मांडतो अन् सोबत याच कलेचा वारसा पुढच्या पिढीत झिरपणाऱ्या मुलाची धडपडही दाखवतो. ‘अॅमेझॉन प्राइम’वर प्रदर्शित झालेला ‘पिकासो’ हा सिनेमा एक वेगळा अनुभव देतो. त्यातील आशय-विषयाची व्याप्ती आणखी वाढवली असती, तर तो एक अस्सल जिवंत करणारा अनुभव निश्चित ठरला असता. अर्थात तसं घडत नसलं तरी काही तरी वेगळं पाहण्याचं समाधान तो निश्चित देतो. कोकणातील शाळेत शिकणाऱ्या गंधर्व या मुलाची (समय तांबे) राष्ट्रीय चित्रकला स्पर्धेसाठी निवड झाली आहे. या स्पर्धेत पहिल्या तीन विजेत्यांना थेट स्पेनमध्ये जाऊन चित्रकला शिकण्याची संधी मिळणार आहे. या स्पर्धेसाठी प्रवेश फी म्हणून दीड हजार रुपये गंधर्वला तातडीने भरायचे आहेत. गंधर्वचे वडील पांडुरंग (प्रसाद ओक) दशावतार नाटक मंडळीमध्ये कलावंत आहेत; शिवाय ते उत्तम मूर्तिकारही आहेत. गंधर्वची आई (अश्विनी मुकादम) आजारी असून, तिच्या उपचारासाठीही पैशाची नितांत गरज आहे. डोक्यावर उधारी असलेला पांडुरंग आर्थिक जुळवाजुळव करताना पुरता खचून गेला आहे. अशा परिस्थितीत आपल्या मुलाचं या स्पर्धेत समावेशाचं स्वप्न साकार करण्यासाठी पांडुरंग काय करतो? पत्नी आणि मुलासाठी आर्थिक गरजा पूर्ण करताना एक कलाकार म्हणून तो पुन्हा उभा राहतो का? दशावतार सादर करणाऱ्या मंडळींचं आयुष्य नक्की कसं असतं, अशा प्रश्नांच्या उत्तरासाठी ‘पिकासो’ पाहायला हवा. शेकडो वर्षे लोकाश्रयाच्या बळावर सुरू असलेल्या दशावतार या नाट्यकलेबद्दल लेखक-दिग्दर्शकाला कुतूहल आहे. अगदी लहानपणापासून त्याने या कलाकारांचं आयुष्य पाहिलं आहे. मनोरंजनाची अनेक साधने आल्यानंतरही अद्याप असंख्य जण ही कला जोपासण्यासाठी प्रयत्न करीत आहेत. या कलाकाराचं प्रातिनिधिक आयुष्य पांडुरंग या कलाकाराच्या प्रातिनिधिक रूपातून आपल्या समोर मांडलं जातं. आशयामध्ये निश्चित काही वेगळं आहे, मांडणीही वेधक आहे. मात्र, ती तपशीलवार नाही. गंधर्व आणि त्याच्या आई-वडिलांचं भावनिक नातं मांडत असताना चित्रकलेसाठीची शिष्यवृत्ती मिळविण्यासाठी गंधर्वची सुरू असलेली धडपड दाखविण्यावर ‘फोकस’ केला आहे; पण दुसरीकडे पांडुरंगचं आयुष्य नक्की कसं आहे, लोककला साकारताना आयुष्यात नक्की कोणत्या अडचणींमधून तो गेला आहे, कला आणि कुटुंब यांचा समतोल त्याने कसा साधला आहे, अशा अनेक प्रश्नांवर अधिक भाष्य करणे आवश्यक होते. किंबहुना हा सगळा प्रवासही मांडायला हवा होता. त्या अर्थाने या लोककलावंताचा संघर्ष खूपच वरवरचा दाखवला आहे. दशावतार कलेबद्दल, ती साकारणाऱ्यांबद्दल काहीही माहिती नसलेल्यांना सिनेमातून नवं असं काही मिळत नाही. दशावतारातील प्रसंग, त्यातील रूपकांचा वापर करून पांडुरंगचं आयुष्य दाखविण्याची कल्पना निश्चितच दाद देण्याजोगी. आयुष्यात अनेकविध रंग भरणाऱ्या चित्रकाराच्या अमूर्त वेदनांचं प्रकटीकरण करण्यात प्रसाद ओक निश्चित यशस्वी ठरतो. या व्यक्तिरेखेत त्यानं भरलेले गहिरे रंग निश्तित उजवे आहेत. समय तांबेनं रंगविलेला गंधर्व लक्षात राहतो. आनंद लुंकड यांचं संगीत आशयाला आणखी उठाव देणारं. स्टॅनली मुद्दा यांनी दाखविलेलं तळकोकण डोळ्यांचं पारणं फेडणार. थोडक्यात काय, तर ‘पिकासो’ हा एक वेगळ्या धाटणीचा सिनेमा आहे. त्यातील अनेक महत्त्वाचे संदर्भ कालातीत आहेत. कलेची जपणूक, त्यासाठी धडपडणं आणि तळातून पुन्हा भरारी घेणं महत्त्वाचं आहे. निर्माते : शिलादित्‍य बोरा लेखन व दिग्‍दर्शन : अभिजित वारंग सहलेखन : तुषार परांजपे संगीत : आनंद लुंकड कलाकार : प्रसाद ओक, समय तांबे, अश्विनी मुकादम, विठ्ठल गावकर ओटीटी : अॅमेझॉन प्राइम दर्जा : साडेतीन स्टार
from Marathi Bollywood News, Marathi Cinema News https://ift.tt/3rfNSLQ
